Advocaten en notarissen
Onze visa zouden op 4 augustus verlopen. Voor die tijd moesten we ze vernieuwen. Vroeger kon je dan gewoon een paar dagen naar een buurland gaan en weer terugkomen om opnieuw een visum voor 90 dagen (in de praktijk 3 maanden) te krijgen. Maar nu kan dat nog maar één keer. Daarna heb je dan een tijdelijke verblijfsvergunning nodig. Wij besloten om maar direct voor de tijdelijke verblijfsvergunning te gaan. Maar eerst heb je daarvoor een apart visum nodig: ‘Objeto Determinado‘. Deze is 30 dagen geldig en in die tijd kun je dan de verblijfsvergunning regelen. Deze kun je ook in Nederland aanvragen bij de Boliviaanse ambassade en in feite wordt dat ook aangeraden. Maar daarvoor had ik een officiële uitnodiging van de universiteit nodig en die had ik niet op tijd gekregen. Bovendien zouden we eerst twee weken naar Argentinië gaan en dan zou de helft van de 30 dagen al op zijn.
We hadden al een keer contact met de immigratiedienst (migración) gehad om te kijken wat we allemaal nodig hadden en hoeveel het zou kosten.Ik had van de universiteit een paar uitnodigingsbrieven gekregen zoals de ambassade had gezegd: één van het MEMI instituut waar ik werk en één van de rector van de universiteit. Maar bij de immigratiedienst was het niet genoeg. Het moest certificado. Nu kan dat woord zowel `gecertificeerd’ als `certificaat’ betekenen. Ik interpreteerde het als `gecertificeerd’. De mensen op het MEMI konden me ook niet vertellen wat ik nu precies moest hebben. Bovendien moesten we een verklaring hebben dat we voldoende inkomen hebben en dat moest door een notaris gedaan worden. Ik ging ervan uit dat de brieven van de universiteit ook door een notaris gecertificeerd moesten worden.
Huurcontract
Bolivianen zijn kennelijk dol op advocaten en notarissen. Toen we dit huis hadden gevonden om te huren moest er een huurcontract komen. Thuis zou ik dan wat op het internet rondneuzen en daar vind je wel voorbeeldcontracten waar je wat aan kunt sleutelen. Hier ga je naar een advocaat: abogado(m)/abogada(v).
Je vindt ook overal in de stad kleine kantoortjes met Abogado of Abogada erop. En je ziet ook vaak mensen zitten te wachten tot ze aan de beurt zijn. Het zijn niet van die glimmende, dure kantoren zoals bij ons. Behalve misschien bij advocaten die voor grote bedrijven werken. Het zijn meestal kleine hokjes waar wat aftands meubilair in staat en één of twee computers met een printer.
De advocaat waar we voor ons huurcontract naar toe moesten was in de binnenstad op de tweede verdieping van een wat vaag gebouw. Er waren twee vrouwen waarvan één duidelijk de abogada was en de andere een secretaresse of assistente. Ze waren zo’n half uur bezig om al discussiërend op de computer een contract in elkaar te zetten. Het verbaasde mij hoe onhandig dit ging. (Maar in het algemeen heb ik het idee dat men in Bolivia het begrip ‘handig’ niet echt kent.) Ik zou verwachten dat je een aantal standaardcontracten hebt waar je vanuit gaat en die je naar behoefte aanpast. Of een computerprogramma waar je de gegevens invoert, een aantal opties aanklikt en er rolt een contract uit. Tenslotte was ons contract niets bijzonders. Maar ik had sterk het idee dat dit contract helemaal handmatig in elkaar gezet werd. Misschien is hier nog een markt voor een slimme programmeur?
Aan de andere kant moet ik zeggen dat het ook heel warm aanvoelt dat de dingen zo gemoedelijk en vriendelijk gaan. Bij ons kan het efficiënte en zakelijk wel gauw tot een kille bedoening worden. Vooral ook omdat alles snel moet omdat de uurtarieven zo hoog zijn.
Toen het contract klaar was moesten we het doorlezen. Er stonden wat juridische termen in die ik niet direct begreep maar die werden uitgelegd. En verder stonden er een paar clausules in die me niet aanstonden. Met nog wat opmerkingen konden ze aan de tweede ronde beginnen. Gelukkig zijn er tekstverwerkers.
Toen we het contract ondertekend hadden (beide partijen) was het nog niet voldoende. Want hoe weet je dat de ondertekenaars echt zijn wie ze zeggen dat ze zijn? Daarvoor ga je naar een notaris. Het hoeft niet maar als je juridisch zekerder wilt staan dan doe je het. Voor ons hoefde het niet maar de verhuurster wilde het wel.
Notaria
De volgende dag gingen we samen naar de notaris. Je komt met de contracten, je paspoort en een kopie van het paspoort. Ze hebben zelf geen kopieerapparaat, maar om de hoek zijn kopieerwinkels waarvan er één zelfs gespecialiseerd is in het kopiëren van paspoorten en identiteitsbewijzen. Je moet daarna in bijzijn van de notaris je handtekening zetten op het contract en op de kopie van het paspoort. Bovendien moet je afdrukken van beide duimen (met stempelinkt) plaatsen op zowel het contract als de kopie van het paspoort. Tenslotte moet je handtekening met de gegevens van je paspoort in een boek van de notaris gezet worden.
Voor de formaliteiten van het visum besloten we naar dezelfde notaris te gaan. Tenslotte kenden we die al. De vorige keer was het er erg druk geweest; deze keer viel het mee: we konden direct geholpen worden.
Het kantoortje was nog geen 4×4 meter. Er stonden 3 bureau’s. Aan het grootste zat een erg oude dame, de eigenlijke notaria. Ze liep krom en haar handen zagen er opgezet uit. Waarschijnlijk had ze reuma of iets soortgelijks. Er stond ook nog een opgevouwen rolstoel tegen één van de kasten. Verder stonden er twee kleinere bureau’s waaraan jonge vrouwen zaten. De bureau’s hadden een computermonitor, een toetsenbord, een ouderwetse matrixprinter en een stapel met papieren, en dan was het ook vol. Als ze bijvoorbeeld een papier moesten ondertekenen, werd het toetsenbord even op schoot genomen. Op de stapels papier stonden de stempels en een nietmachine.
Langs de muren stonden kasten met ordners. Op een van de kasten stond een doos van een inktjetprinter, maar de printer zelf was nergens te bekennen. Verder was er nog een rond tafeltje vol met papieren en een stoel waarop een ouderwetse mechanische typemachine stond. Er liep een jongeman rond en een jongetje dat aan het tekenen was. Als de jongeman een stoel nodig had werd de typemachine verplaatst naar het ronde tafeltje, bovenop de stapel papieren, of naar het bureau van de notaria. Maar die ruimte was af en toe nodig om handtekeningen te zetten (door klanten), dus de typemachine werd voortdurend van de ene kant naar de andere gesleept. De typemachine werd ook gebruikt, met carbonpapier. Het carbonpapier werd ook in de matrixprinters gebruikt. In een inktjetprinter kan dat niet, dan moet je gewoon 2 kopieën afdrukken.
Terwijl wij zaten te wachten liepen er mensen in en uit het kantoortje. Ze werden gewoon tussen alle werkzaamheden te woord gestaan en geholpen. Op een gegeven moment waren er wel 10 klanten in de kleine ruimte. Maar je hoeft hier geen afspraken te maken en er is ook geen koffie.
De jongeman moest af en toe formulieren opzoeken en aan de dames geven. Hij was kennelijk voor de klusjes. Toen ik met een van de dames aan de praat raakte vertelde ze me dat ze familie waren: broer en zussen en de oude dame was hun moeder. Het jongetje was het zoontje van een van de zussen. Hij had vrij van school omdat het de heiligendag was van de patrones van de school.
Toen de formulieren eindelijk de juiste tekst hadden (onze verklaring over ons inkomen en het feit dat ik de universiteit ga helpen) moest het allemaal nog bezegeld worden. Daarvoor moesten onze duimen afgedrukt worden op de kopieën van onze paspoorten, de officiële formulieren van de notaria en de kopie die met het carbonpapier uit de printer kwam. Ook moesten we alles ondertekenen en werd het geheel van stempels en de handtekening van de notaria voorzien. Alles bij elkaar zijn we er een uur geweest, en dat voor het bedrag van 60 Bs, ongeveer €7 (maar in Boliviaanse koopkracht overeenkomend met ongeveer €30).
Immigratie
Toen we een paar dagen later op donderdag weer bij de immigratie kwamen bleek dat dit formulier goed was voor het bewijs van ons inkomen, maar het certificado van de universiteit was niet goed. De ambtenaar wist ons toen uit te leggen dat een uitnodiging niet genoeg was: we moesten een brief hebben dat ik daadwerkelijk bij hen werkzaam was. En bovendien moesten we een officieel aanvraagformulier voor het visum hebben. En nog een kopie van het paspoort. En dat aanvraagformulier kun je niet zomaar invullen. Nee dat moet door een … advocaat opgesteld worden. Aan beide kanten van het kantoor van de immigratie zitten dan ook advocaten, en ze hebben ook nog kopieermachines, dus dat gaat dan in één keer. Deze advocaat deed het wel gemakkelijk: hij had gewoon het vorige formulier nog in zijn computer staan, paste de namen, paspoortnummers en nog wat dingen aan, en verdiende in minder dan 10 minuten evenveel als de notaria in een uur.
Die middag bij het MEMI instituut bleek dat er een Certificado was. Die hadden ze een tijdje daarvoor opgemaakt. Een certificaat dat zei dat ik daar voor hen werkzaamheden zou gaan verrichten. Dat was wat ik nodig had. Na een paar dingen aangepast te hebben, onder andere de datum, en ondertekening door de directeur van het MEMI vermoedde ik dat we nu alle papieren hadden. De volgende dag bleek dat inderdaad zo te zijn. en konden we alles inleveren en het geld betalen. Een flink bedrag, per persoon 2500 Bs, zo’n €300. Maar toen bleek dat we nog een pasfoto moesten hebben. Ik had pasfoto’s bij me, weliswaar met een grijze achtergrond terwijl het rood moest zijn, maar dit werd toch geaccepteerd. Cary kon een pasfoto laten maken bij de advocaat aan de andere kant.
Ophalen
Dinsdag 3 augustus om 16.30 uur konden we de paspoorten ophalen. Wij dachten dat dat een simpele handeling zou zijn. Je levert het briefje in dat je gekregen hebt en dan krijg je het paspoort. We werden verwezen naar kantoortje 3. De man achter het bureau zocht het op in een computer en vertelde dat we een verdieping hoger moesten zijn op de afdeling formaliteiten voor buitenlanders (tramites extranjeros) Boven werden we door een secretaresse verwezen naar een kamer waar inderdaad tramites extranjeros stond. Hier ging iemand zoeken in een kast maar vond niets en werden we verwezen naar een andere kamer ernaast. Daar zaten mensen te wachten en bij een bureau stond een (waarschijnlijk) Japanse moeder met haar zoon. Kennelijk hadden die een moeilijke aanvraag want het duurde erg lang. Uiteindelijk waren we aan de beurt maar werden we verwezen naar iemand die aan een ander bureau zat. Die zat een tijd in een stapel mappen te zoeken en uiteindelijk werden we weer verwezen naar kantoortje 3 op de begane grond waar op dat moment niemand aanwezig was. Maar na een tijdje kwam de oorspronkelijke man weer met de map waarin onze paspoorten zaten. En hadden we om 17.40 onze nieuwe visa, net op tijd voordat het andere visum verlopen was!
